Inhoud

Laren is een plaats en gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland.

Binnen de gemeentegrenzen liggen geen andere kernen. Van oorsprong is het een brink- of esdorp. Laren is samen met buurdorp Blaricum een van de rijkste gemeenten van Nederland.

Geschiedenis

Laren is een van de oudst bebouwde plekken in het Gooi. De allereerste mensen die er woonden waren dragers van de zogenaamde trechterbekercultuur, omstreeks 2500 v. Chr. Later kwamen er mensen van Fries-Saksische oorsprong te wonen. In 1085 stichtte de bisschop van Utrecht het kapittel Sint Jan op de heuvel die thans bekend is als Sint Janskerkhof. Naar de plek van deze kapel en begraafplaats lopen van oudsher Gooise doodwegen uit alle richtingen.

Hoewel aanvankelijk een boerendorp (met de weefindustrie als belangrijk bron van inkomsten), is Laren met zijn dorpsboerderijen, engen en meenten na de komst van de tramlijn naar Hilversum en Amsterdam (de Gooise Moordenaar) in 1892 ook een kunstenaars- en forensendorp geworden.

In de 19e eeuw werden de Gooise dorpen ontdekt door kunstenaars die er (wat later zou heten) de Larense School vestigden. Enkele bekende kunstschilders die in Laren verbleven waren Anton Mauve (leermeester van Vincent van Gogh), Jan Sluijters en Ferdinand Hart Nibbrig.

Sinds de late jaren 80 is Laren vooral een forensendorp geworden voor de nouveau riche. In de dorpskern bevinden zich nu geen functionerende boerderijen meer.

Stoomtram

Tussen 1882 en 1947 was er in Laren een tramstation van de Gooische Stoomtram (in de volksmond bekend als: De Gooische Moordenaar). Er waren stoomtramdiensten naar: Naarden - Muiden - Diemen - Station Amsterdam Weesperpoort, naar Station Hilversum en naar Blaricum - Huizen - Bussum. In 1927 vond op de Laarderhoogt, nabij Laren, het ernstigste stoomtramongeval plaats in Nederland, waarbij diverse doden te betreuren waren. Van 1925 tot 1940 reden er ook motortrams door Laren. De laatste stoomtrams reden in 1947.

Bezienswaardigheden

In het hart van het dorp, aan de oude nog bestaande eng, troont de monumentale Sint-Jansbasiliek (1924). Er waren een zuster- en broederklooster.

In Laren staat de dikste mammoetboom van Holland.

Op 18 september 1907 wordt de Mauvepomp bij de Coeswaerde onthuld ter nagedachtenis aan Anton Mauve. Hij heeft in villa 'Ariëtta' gewoond. Deze villa staat schuin tegenover het Singer museum, aan de Naarderstraat.

Op 4 mei 1950, om 4 uur werd het oorlogsmonument onthuld en werd de eerste dodenherdenking gehouden. Dit monument staat eveneens bij de vijver de Coeswaerde.

Bij de Coeswaerde staat een stenen bank: de Van Wulfenbank. Het was een gedenkteken ter nagedachtenis aan schoolmeester van Wulfen. Hij was een meester met een eigen leesmethode. De school van meester van Wulfen stond links naast het café 'Het Bonte Paard'.

Bij de Rabobank op de Burgemeester van Nispenstraat staat een beeld van de "Klepperman van Elleven".

Op de Naarderstraat staat een beeld van "De Schaapherder", op het grasveld naast de Hervormde Kerk.

Bij de ingang van het Singermuseum staat het monument "de Zwanen".

Wetenswaardigheid

De gemeente Laren had in de periode 2003 tot 2007 het laagste geboorteoverschot van Nederland (hoogste denataliteit): -11,3.

Op zondag 13 november 2011 werd er rond 23.30 uur de houthandel van Dijk in brand gestoken. De houthandel bestond sinds 1875 en was Gooisch erfgoed. Doordat de bibliotheek naast de oude houthandel stond brandde deze ook af. Daardoor ging er een stuk literaire Larense geschiedenis ter ziele.

Laren is een van de drie BEL gemeenten. De BEL Combinatie is een samenwerkingsverband tussen de gemeenten Blaricum, Eemnes en Laren. In deze constructie blijven de drie gemeenten zelfstandig en maken alle drie gebruik van één grote ambtelijke organisatie, de BEL Combinatie.